จิม โรห์น (Jim Rohn) ผู้ประกอบการชาวอเมริกันและเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านการพัฒนาตนเอง มักจะพูดเสมอว่าปัจจัยหลักของการตั้งเป้าหมายคือ การหาตัวกระตุ้นให้คุณลงมือทำ นี่คือเหตุผลว่าทำไมเป้าหมายจึงมีพลัง เพราะมันคือสายใยเส้นหนึ่งที่ถักทอเป็นชีวิตของเรา

การตั้งเป้าหมายนำมาสู่การโฟกัส ทำให้ความฝันของเราเป็นรูปเป็นร่าง และยังช่วยเพิ่มพลังให้เรา ทำในสิ่งจำเป็นเพื่อความสำเร็จอย่างที่หวังเอาไว้ การมีเป้าหมายเป็นสิ่งน่าตื่นเต้น เพราะมันมอบจุดมุ่งหมายให้ชีวิต ทำให้เรามีโฟกัส และยังทำให้เราได้เติบโตอย่างที่ไม่เคยเป็นมาก่อน ซึ่ถ้าหากอยากบรรลุสิ่งที่ตั้งใจไว้ เราก็ต้องปรับปรุงและพัฒนาตัวเองอยู่เสมอ

เป้าหมายที่แข็งแกร่ง จะต้องประกอบด้วย 3 ปัจจัย ดังต่อไปนี้

1. ต้องเป็นแรงบันดาลใจให้แก่คุณ
2. ต้องเป็นสิ่งที่ทำให้คุณเชื่อมั่น
3. ต้องกระตุ้นให้คุณลงมือทำ

เมื่อมีเป้าหมายที่สร้างแรงบันดาลใจให้กับคุณ เมื่อนั้นคุณก็จะเชื่อมั่นและลงมือทำ จนบรรลุผลสำเร็จในท้ายที่สุด ซึ่งการที่เราจะค้นพบเส้นทางชีวิตตัวเองได้ ก็ต้องมาจากการรู้ว่า เรามาจากไหน และอยู่จุดไหนในตอนนี้ นอกจากนี้ยังต้องรู้ด้วยว่าเราบรรลุเป้าหมายครั้งก่อนๆ ได้ดีพอหรือยัง สิ่งนี้คือองค์ประกอบสำคัญของการประเมินผลและไตร่ตรองตนเอง เราต้องรู้วิธีวิเคราะห์สิ่งที่เราได้ทำ ยึดเป็นหลักสำหรับสิ่งที่จะทำในอนาคต

กระบวนการประเมินตนเองนั้นค่อนข้างเรียบง่าย แต่ก็ไม่ได้ตายตัว การได้คิดนั่นแหละคือสิ่งสำคัญที่สุด และนี่คือ 5 ขั้นตอนง่ายๆ ในการประเมินผลและไตร่ตรองตนเอง

1. หาที่เงียบสงบ เพื่อได้ประเมินและไตร่ตรองตนเอง

การคิดไตร่ตรองจะเกิดขึ้นได้เมื่อปราศจากสิ่งที่ทำให้คุณไขว้เขว้ และยังช่วยให้สมองของคุณปลอดโปร่ง พร้อมกับการใช้ความคิดอีกด้วย

2. จงประเมินและไตร่ตรองตนเองเป็นประจำ

ไม่ว่าจะเป็นหนึ่งครั้งต่อสัปดาห์ สัปดาห์เว้นสัปดาห์ หนึ่งครั้งต่อเดือน หรือสามเดือนครั้ง จงมั่นใจว่าคุณจัดเวลาไว้สำหรับการประเมินและคิดไต่ตรองตัวเองอย่างสม่ำเสมอ

3. จงมองย้อนไปถึงสิ่งที่คุณทำสำเร็จ เทียบกับสถานะในปัจจุบันตอนนี้

อะไรเปลี่ยนไป? ดีขึ้นหรือแย่ลง? ควรปรับเปลี่ยนพัฒนาตรงไหนเพิ่ม? จงวิเคราะห์มันด้วยความแน่วแน่ จริงใจ และซื่อตรงไว้ล่ะ

4. เขียนบันทึกพัฒนาการ

จงจดบันทึก เนื่องจากมันจะช่วยให้คุณได้เห็นพัฒนาการของตัวเองอย่างถูกต้องและเป็นกลางมากกว่า ในเวลาที่ต้องพิจารณาตัวเองในขั้นต่อๆ ไป

5. ก้าวไปข้างหน้าและตั้งเป้าหมายถัดไป

จงสร้างความท้าทายตัวเองด้วยวิธีที่เหมาะสมกับคุณที่สุด

นี่คือขั้นตอนพื้นฐานของการประเมินผลและการคิดไตร่ตรองตนเอง ถ้าคุณไม่เคยทำมาก่อน จงแบ่งเวลาให้มัน เพราะนี่แหละจะเป็นสิ่งที่ทำให้คุณเดินหน้าไปได้

วัตถุประสงค์ของการประเมินตนเองมีอยู่สองชั้น ชั้นแรกมันจะช่วยให้คุณมองความสำเร็จ และวิสัยทัศน์ชีวิตของคุณอย่างตรงไปตรงมา ต่อมา มันจะแสดงให้คุณเห็นว่ากำลังอยู่จุดไหน ซึ่งจะทำให้คุณตัดสินใจว่าจะเดินไปทางไหนต่อ ในอีกคำพูดหนึ่งก็คือ เป็นพื้นฐานสำหรับการพัฒนาตัวเองนั่นเอง

พวกเราทุกคนคงเคยได้ยินคำคมที่ว่า “ชีวิตที่ไม่รู้จักตนเองนั้น คือชีวิตที่ปราศจากคุณค่า” การประเมินผลและการคิดไตร่ตรองนี้เองจะทำให้เรารู้ว่าเราเป็นใครและได้กลายเป็นอะไร ที่สำคัญไปกว่านั้น มันช่วยให้พวกเรามีเวลาที่จะฝันและวาดภาพจินตนาการถึงสิ่งที่อยากเป็น เพียงแค่เราต้องแบ่งเวลาจากตารางงานที่ยุ่งเหยิง เพื่อให้จิตใจเราสงบ จนสามารถค้นพบตัวตนของเราจากภายใน

สำหรับคนที่ไม่เคยใช้เวลาในการประเมินตนเอง พวกเขาเหล่านั้นจะใช้ชีวิตไหลไปตามแรงผลักดันของวัฒนธรรม สภาวะแวดล้อม แรงกดดันทางสังคม และจุดด้อยของตัวเอง ในทางกลับกัน คนที่ใช้เวลาในการประเมินตนเองจะคิดว่าตนนั้นเป็นดั่งต้นไม้ท่ามกลางพายุ พวกเขาจะต้องมีฐานที่มั่นคง รู้ว่าตนเองจะไปทางไหน รู้ถึงวิธีที่จะพาพวกเขาไป และสามารถทำสิ่งที่หวังสำเร็จได้แม้มีอุปสรรคใดๆ มาขวางกั้นก็ตาม
“ชีวิตที่ไม่รู้จักตนเองนั้น คือชีวิตที่ปราศจากคุณค่า”